Koiuntura klik baten (Es)

Buletin honetan, Eusko Jaurlaritzako Ekonomia eta Plangintza Zuzendaritzak 2012 urterako eta 2013ko lehen hiru hiruhilekoetarako aurreikuspenak aurkezten dira. Ekitaldi honen ikuspegia epe laburrera ez da batere mesedegarria, eta nahiz eta urte honetarako BPGaren murrizketaren %1,3an mantentzen den, hiruhileko honetako perfilak atzeraldia uste baino handiagoa eta luzeagoa izango dela erakusten du. Barneko eskariak jaitsiera garrantzitsu bat jasango du denboraldi guztian zehar, eta aldi berean kanpoko saldoak BPGa apur bat hobetuko du, baina ez dira nahikoak izango barnealdeko ahultasuna konpentsatzeko. Egungo atzeraldiaren punturik baxuenera urte honetako laugarren hiruhilekoan heldu gintezke, eta 2013ko hirugarren hiruhilekorarte ez lirateke tasa positiboak lortuko

                            

Hiri zonaldeetako industriaren sustapenerako estrategiak (Es)

Gaur egungo espainiar hirien egoeran nahiko heterogeneoa da, enpresen eta espazio industrialen sustapenerako politiken ikuspuntutik. Dokumentua sarrera batekin hasten da, non helburu nagusiak eta kasuen aukeraketarako erabilitako irizpideak azalduko zaizkigun. Honen ostean, atal desberdinetan sailkaturik, espainiar hirietan industriaren sustapenerako politiken arrazoiak eta edukiak ikusiko dira, eta baita sustapenerako politika desberdinen edukiak ere. Azkenik, prozesuan parte hartzen duten aktore desberdinak eta erabilitako irizpideak aztertuko dira.

                           

Energia eolikoaren garapena Euskal Autonomia Erkidegoan: Lurraldearen arloko planaren tramitazioaren (1995-2002) errepasoa

Energia eolikoaren Lurralde Arloko Planaren elaborazio eta tramitazioaren barruan burututako prozedurak aztertu dira (1995-2002), egituratutako eragile bakoitzaren intzidentzia gaitasuna, horretarako garatzen dituen jarduerak eta sortzen diren emaitza sozio-espazialaren afekzioak eta emaitzak identifikatuz. Horrela, 2002tik 2009. urtera arte indarrean egon zen plangintzak izan zuen izapidea ikertu da, prozedura horretan zehar plangintzak izandako aldaketa sozio-espazialak eta jasotako alegazioak eta iritziak aztertuz (partaidetza bide formalak eta informalak).

                              

Industria politika birpentsatzen (Ing)

Industria politiken diseinurako testuinguruak sakonki aldatu dira azken aldian arrazoi desberdinak direla medio: merkataritza internazionaleko arau berriak, balio-kate eta sare komertzial globalen hazkundea, eta globalizazioaren beste arrazoi batzuk. Sarrera baten ostean, industri politikaren eremua irudikatzen saiatuko gara gaur eguneko egoeran, batez ere industrialki atzeraturik dauden herrialdeentzako. Herrialdeen testuinguruak oso desberdinak direnez, ez dago formula eraginkor bat herrialde desberdinek erraztasunez ezarri ditzazketen politikak formulatzeko

                             

Enpresa taldeak EAEn: erradiografia, emaitzak eta internazionalizazioa (Es)

Nahiz eta enpresa taldeek gero eta pisu handiagoa duten ekonomiaren barruan, fenomeno hau ikertu duten lanak urriak dira, bai Espainia mailan eta baita gainontzeko herrialdeetan ere. Honen arrazoi nagusia, enpresa taldearen kontzeptua definitzerakoan aurkitutako zailtasunean datza, eta baita unitate estatistiko moduan enpresa taldeak hartzen dituen datu estatistikoen eskasian eta enpresa talde hauen jabeak nortzuk diren jakiteko zailtasunetan ere. Lan honek EAEko enpresa taldeen inguruko informazio enpirikoa biltzen du, eta enpresa taldearen barruan egoteak enpresaren jarduerarengan duen eragina aztertzen du, eta era berean bere finantza estruktura eta internazionalizazio maila ere.

                          

Europar eskualde lehiakorrak ikerkuntza eta berrikuntzaren bidez (Ing)

Europar berrikuntza politikak garrantzi handia du Lisboako estrategiaren barruan. Politika mota honek kontzeptualki eboluzionatu egin du ikuspuntu lineal batetik hasita ikuspuntu sistemiko baterarte, eta bere ezaugarrien artean aldi berean funtzionatzen duten tresna desberdinen integrazio eza azpimarra genezake, zeinek helburu eta emaitzen identifikazio espezifiko eta zehatz bat ez duen. Nahiz eta honen inguruan asko esperimentatu den, batez ere eskualde mailan, ikasketa prozesua partziala bakarrik izan da, bai erdiguneko eskualdeentzat eta baita periferiakoentzat ere. Ikerkuntza publiko eta pribatuaren politika tradizionalak zalantzan jarri dira, eta ikuspegi sistemiko baterako trantsizioa osatu beharko litzateke honen bidez: enpresak sortzeko laguntza neurriak, teknologiaren transferentzia, I+G inbertsioa, kooperazioa eta komunikazioa ikerkuntza institutuen artean, etab.

                              

Krisiaren kudeaketa Mondragon Korporazioan (Es)

Kooperatibak, arian-arian, garrantzi handia hartu dute enpresa eremuan, erakunde ekonomiko garrantzitsu bilakatu direlarik. Izan ere, kooperatibistekiko konpromisoa eta jarduten duten inguru geografikoa dela eta, kooperatibek erakutsi dute alternatiba erreala direla krisiaren eragin maltzurren aurrean. Mondragon Korporazioko kooperatiben kasuan, arestian aipatutako konpromisoak euren balioak eta irizpide kooperatiboak betetzean datza. Azterketa honek Mondragon Korporazioko kooperatibek krisiari aurre egiteko hartutako estrategiak aztertzen ditu. Hori horrela, honako hauek deskribatuko dira: euren politiken eragin sozioekonomikoa, euren kudeaketa ereduak, taldearen interkooperazio mekanismoak eta euren harremana irizpide kooperatiboekin

                             

Berrikuntza eta produktibitatearen hazkundea Espainian, XX. mendeko bigarren erdian (Es)

XX. mendearen bigarren erdian, espainiar ekonomiak hazkunde positiboa izatea lortu zuen, aurreko mende erdian baino handiagoa, eta honek bere inguruko ekonomia garatuekiko aldea murriztea ahalbidetu zuen. Errenta per capita maila handiagoetara mugitzeak, progresiboki kanporantza zabaltzen joatearekin bat egin zuen. Artikulu honetan berrikuntzarekin erlazionaturiko Faktoreen Produktibitate Osoaren eboluzioa aztertzen da, batez ere barruko eta kanpoko berrikuntzei arreta jarriz.

                          

Gipuzkoaren Ekonomi Garapena. BERRIKUNTZA ETA KRISIAREN AURKAKO POLITIKA (Es)

                              

Gipuzkoaren Ekonomi Garapena. MAILA ASKOTAKO AGINTEA (Es)

                             

Gaur egungo politika publikoak industria lurra sustatzeko Bizkaiko lurralde historikoan (Es)

Bizkaiko industria lur eskasiak eragindako arazoen deskripzio laburra egiten da lan honetan, lehen fabrikak ezarri zirenetik eta 70eko hamarkadaren krisiaren ondoren are larriagoak egin zirenak; era berean, XX. mendearen amaieran horiei aurre egin beharrez administrazio desberdinek buruturiko hainbat jarduketa azaltzen dira.

                               

Kluster politikak Estatu Federal mailan Mendebaldeko eta Ekialdeko Alemanian: Baviera eta Thuringiaren arteko konparaketa (Ing)

Lan honek kluster politikak ikertzen ditu Alemaniako bi estatu federaletan: Bavaria eta Thuringian. Bavaria, Mendebaldeko Alemaniar merkatu ekonomiko helduaren parte bat da, eta Thuringia, ordez, Ekialdeko Alemaniako eskualde bat da, zeinetan ekonomia zentralista batetik merkatuko ekonomiara pasa den. Bi eskualdeen arteko estruktura ekonomikoak nahiko desberdinak direnez, era berean espero daiteke kluster politiken ikuspuntuak ere desberdinak izatea. Hala ere, bi eskualdeetako kluster politikek oso ezaugarri antzekoak erakusten dituzte, sektore eta espazioaren ikuspuntuetatik.

                        

EAEko ekonomiaren urteko txostena 2011

2011. urtean, EAEko ekonomiak ahultasun handiko irudia eskaini zuen berriro, bertako BPG erreala %0,6 baino ez baitzen hazi. Tasa hori aurreko urtekoa baino zertxobait altuagoa da, baina oso urrun dago krisiaren aurreko balioetatik. Hirugarren urtez jarraian, EAEko ekonomiaren hazkunde osoa kanpo saldoaren portaera onari esker lortu zen. Izan ere, barne eskariak jaitsiera arina izan zuen bitartean, kanpo arloaren ekarpena zazpi hamarrenera iritsi zen. Berriro ere, kanpotik egin zen EAEko ekoizkinen eskariak bertoko enpresa industrialen balio erantsia handitzea ahalbidetu zuen, nahiz eta oraindik krisiaren aurreko urteetan lortu zena baino askoz maila apalagoa den. Espainiako merkatuaren ahultasunak, oraindik EAEko enpresentzat garrantzitsuena baita, industriaren susperraldi osoago bat eragotzi zuen.

                              

Industria barrutiak eta ekonomia lokalen gobernantza: Frantziaren kasua (Es)

Dokumentu honen helburua, lurraldeko gobernantza dinamikak industria zonaldeko ekonomia lokaletan aztertzea da, bi gai analitikotatik abiatuta, ETEak eta produkzio sistema lokalak. Bertan ikusten da, modu mugatu baina esanguratsu baten, zelan frantziar lurraldean modu dinamiko eta desordenatu baten, ekonomia lokalaren gobernantzarako forma desberdinak agertzen diren, eta zeintzuk ez diren asko iruditzen italiar industria barruti tradizionalei. Produkzio sistema lokalen eta ekonomia lokalen dinamikaren ahultasunaren arrazoi posible bat aurki dezakegu ondasun kolektibo lokaletan eta ekonomia lokal hauen gobernantzan.

                           

Energia berriztagarriak Europan (Ing)

Energia berriztagarriek hazkunde handi bat jasan dute azken urteetan Europar Batasunean. Herrialde desberdinek badakite energia berriztagarrien teknologien garapenaren bitartez onura garrantzitsuak lortuko direla arlo ekonomiko, ingurugiro eta sozialen. Baita ere, kontutan hartzekoak izango dira, herrialde desberdinen arteko kooperazio mekanismoak, zeintzuk garrantzi handikoak diren helburu nazionalak gauzatu ahal izateko. Mekanismo hauen erabilera beharrezkoa izango da batez ere helburu altuak eta baliabide urriak dituzten herrialdeentzat.
                          

Hazkuntza potentzial handiko EAEko jarduera ekintzailea (Es)

EAEn garatutako ikerketa honek jarduera ekintzaileen diagnostiko bat eskaintzen du, zeinetan enpresa proiektuen sustatzaileek erakusten duten bokazio berritzailea, internazionalizaziokoa eta hazkunde handikoa negozioaren lehendabiziko uneetan. Emaitzek erakusten dute zenbateko zailtasuna duten proiektu ekintzaile eta berritzaileak aurrera eramatea, eta honekin jarraiturik aholku eta gomendapenak ematen dira batez ere agintari publikoei zuzendurik, haiek baitira espiritu ekintzailea sustatzeko politikak diseinatzen dituztenak.

                          

Energiaren sektorea: Energiaren euskal klusterra (Ing)

Energiaren sektore indartsu eta berritzaile bat garatzea, EBren eta bere herrialde askoren politika industrialaren eta lehiakortasunaren helburu bihurtu da.  Honek, eskualde mailako proiektu eta ekimen asko ekarri ditu europar energia sektorearen barruan. Kluster ekimen hauetariko asko haien hasierako etapetan kokatzen dira. Hala ere, Euskal Autonomia Erkidegoan, sektore energetiko indartsu eta berritzaile bat izatearen abantailak zeintzuk ziren antzematen jakin zen, eta haien aldeko apustua egin zen 90. hamarkadaren erdialdetik.
                         

Azpiegituretan inbertsio politika eskasia garaietan (Es)

Espainia garai txarrak pasatzen ari da esparru askotan, eta horregatik beharrezkoa da neurriak hartzea ekonomiaren egoera txarra zuzentzeko. Lan honek, herrialdeko inbertsio publikoaren aukerarik onenak identifikatzen laguntzeko asmoa du, baliabideen urritasuna eta aurrekontuen zailtasuna kontutan hartuta. Aurrekontuaren urritasuna dagoenean, aurrera eramateko lehentasunezko inbertsio eta zerbitzuak zeintzuk diren eztabaidatu behar da, herrialdeak multzo moduan errendimendua handitu dezan. Dokumentu honetan egiten diren proposamenak, zentzu praktiko eta ekonomiko batetik izan dira aztertuak, egungo aukera teknikoak kontutan hartuz.

                         

Eskualdeko hazkundearen eta produktibitatearen eredu bat. EAEren kasua

Dokumentu honek EAEko produktibitatearen jokaera aztertzen du, eta beraz baita bere lehiakortasuna ere. Lan honen helburu nagusia, EAEko eta bere hiru lurralde historikoen hazkunde ekonomikoaren faktore erabakigarriak aztertzea da, helburu bikoitz batekin; alde batetik gaur egun euskal ekonomiak aurre egin behar dituen arazoen diagnostikoa egitea, eta bestetik etorkizuneko jokaera hobetzea ahalbidetu dezaketen aholkuak ematea.

                          

Eskualdeko berrikuntza sistemen diseinua (Ing)

Berrikuntza faktore garrantzitsu bat da eskualdeen garapen ekonomikoarentzat. Eskualdeko maila desberdinetako agintarientzat funtsezko garrantzia du berrikuntza prozesuak zelan hasi eta hedatzen diren jakiteak. Eskualdeen hazkunde ekonomikoarentzat eskualdeko berrikuntza sistemek duten ahalmena eta sistema hauek jarraitzen dituzten helburuak aztertu ostean, berrikuntza sistema arrakastatsuen adibideak azalduko dira. Adibide hauek I+Garen ohiko testuinguru linealetik haratago doaz, eta inguru berritzaile baten sorreraren garrantzia azpimarratzen dute, non enpresetan berrikuntza lortzeko azpiegiturak eta ezagutzaren transferentzia produkziora barneratzen diren.
                                 

10 urte euskal enpresetan ekodiseinua aplikatzen 2001-2011

Azken urteotan aurrerapen izugarriak egin dira industriako ekoizpen-prozesuaren ingurumen kontrolean. Datozen urteotan hainbat faktore garrantzitsuk markatuko du euskal ekonomiaren bidea; kostuak aurrezteak, baliabideak erabiltzeko eraginkortasunak, teknologia-berrikuntzak eta produktu eta zerbitzu berdeagoak diseinatzeak. Alde horretatik, Ekodiseinua ingurumen-erronka handia da, eta enpresentzako aukera ona, fabrikazio- eta banaketa-kostuak murrizteko balio baitu, eta kalitatea hobetu eta produktuari balio erantsia emateko. 2001. urteaz geroztik, hainbat jarduera-sektoretako enpresek Ekodiseinua ezartzen izandako 44 esperientzia arrakastatsu jaso dira dokumentu honetan. Hemen jasotako esperientzia guztiak beste ekoizpen-zentro batzuetara eramateko modukoak dira, eta haien metodología jarduera-sektore guztietan ezar liteke.

                         

Kluster eta kluster politiken kontzeptuak, eta haien eginkizuna lehiakortasuna eta berrikuntzarako (Ing)

Klusterrak gero eta hedatuago dauden kontzeptu bat dira, azken aldian klusterren mesedetan egiten diren politika eta ekimenen desberdinetan islaturik ikusten da hau. Artikulu honek klusterrek, kluster politikek eta ekimenek lehiakortasunerako eta berrikuntzarako duten ahalmena deskribatzen du. Dokumentu honen helburua ez da Europako kluster politika edo ekimen zehatz baten eragina neurtzea eta aztertzea, ezta europar mailan aurrera eramandako edo aurrera eramatea aurreikusitako ekimenen eragina aztertzea ere. Honen ordez, kluster kontzeptuaren inguruko eta bere eragin ekonomikoaren inguruko informazio objektiboa ematen da, eta baita gaur egunean aurrera eramaten diren politiken ikuspegiaren inguruko informazioa ere.

                        

Euskal enpresa industrialen lehiakortasuna: egoera, perspektibak eta faktore garrantzitsuak (Es)

Euskal enpresak etorkizun ezezagun baten aurrean daude, ekonomia jarduerako sektore askotan haien lehiakortasun egoera aldatu dezaketen faktoreen ondorioz: EBren handitzea, asiar herrialdeetatik etorritako lehiakideak, teknologia aurrerapenak, internazionalizazioa, enpresa talde handien sarrera, etab. Guzti honengatik, gaur egun euskal enpresen lehiakortasun maila zein den jakiteak garrantzitsua dirudi, eta baita zein faktore garrantzitsuk duten eragina. Horrela, lehiakortasun maila hobetzeko zer egin beharko genukeen ebatzi genezake, eta enpresen estrategiak baldintza berri horietara moldatu.

                            

'Eskualdeko berrikuntza sistema' kontzeptuaren garrantzia berrikuntza politikak formulatzeko (Es)

Berrikuntzako eskualde sistemen kontzeptua sendotzen ari da berrikuntzari eta garapen ekonomiari buruzko diskurtso akademikoan eta sustatzeko politika publikoen arloan. Berrikuntza sistemen ikuspenarekin oro har gertatzen den bezala, kontzeptuaren erabilerak gainditu egin du hasierako azterketa-xedea, eta orokortu egin da sistema horien politiken formulazioan. Artikulu honek berrikuntzako eskualde sistema arau-kontzeptu gisa erabiltzeari lotutako zenbait arrisku identifikatzen ditu, eta honako hipotesi hau proposatzen du: eskualdeek politiken formulazioan eta aplikazioan betetzen duten eginkizuna hobeto ulertzeak kontzeptu horren erabilera arduratsuagoa eta ñabartuagoa eragin dezan.

                             

Gipuzkoa: XXI. mendearen haserako industri lurralde bat (Es)

XXI. mendearen hasierako Gipuzkoako Lurralde Historikoa tradizio industrialaren gune bat da, ekonomia sektore honetan espezializatua jarraitzen duena, nahiz eta azken hamarkadetan enpleguaren galera eta Gipuzkoako BEGaren egiten dion ekarpena txikiagoa izan. Lehendik bereizgarriak ziren enpresa txiki eta ertainen eta metalaren sektorearen nagusitasunaz gain, beste ezaugarri batzuk agertzen dira gaur egunean: enpresen teknifikazioa eta modernizazioa, industria sarearen dibertsifikazioa edo internazionalizazio prozesuen agerrera. Denboran zehar industrializazio eta hirigintza prozesuak estuki loturik egon dira, eta azken urteotan produkzio jardueraren kokapenean aldaketak eman dira, hiri-bizitzaren kalitateari eta bere hirien egiturari eragin diotenak. Industriak garapen ekonomikoaren ardatza izaten jarraitzen du lurralde honetan

                            

Garraio Azpiegituren Beharrizan Estrategikoak 2030erako (Ing)

OECDren proiektu honek, sektore publiko eta pribatuko adituak bildu zituen, etorkizunari begira aztertzeko zeintzuk izango diren azpiegituren (portuak, aireportuak, trenbide sareak, oliobideak, gasbideak, etab.) epe luzerako aukerak eta erronkak. Proiektu honen helburu nagusia politiken multzo bat proposatzea izan zen, azpiegitura hauek garapen ekonomiko eta sozialari egiten dizkioten ekarpenak hobetzeko datozen urteetan.

                           

EAEko berrikuntza sistema, I+G estatistikoetatik abiatuta (Es)

Dokumentu honek EAEko eta bere lurralde historikoen berrikuntza sistemen ezaugarriak aztertzen ditu, I+G estatistiketatik abiatuta, eta beste herrialde eta eskualdeekin konparatuta. Lehengo atalak agente nagusiak (enpresak, unibertsitateak eta administrazioa) kontutan hartzen ditu, eta I+G gastua, pertsonala eta finantzaketa aztertzen ditu. Bigarren atalean, berrikuntzaren aldetik erabakigarriena suertatzen den agentean zentratzen da, hau da, enpresan, eta I+G gastua, pertsonala eta finantzaketaz gain, enpresa kopurua eta I+G jardueren antolakuntza aztertzen du. Enpresen analisia banandurik agertzen da sektoreka, maila teknologikoaren arabera eta tamainaren arabera.

                          

Europa 2020ren hiriko eta eskualdeko dimentsioa (Ing)

2010ean Europar Kontseiluak Europa 2020 Estrategia onetsi zuen, hau da, Europar Batasunaren estrategia hazkunde inteligente, jasangarri eta integratzaile batentzat. Eskualdeko agintariek eta agintari lokalek ekarpen esanguratsu bat egin dezakete estrategia honetara, haien esku dauden eskumenen bitartez, eta era honetan ezarritako helburuak lortzera lagundu dezakete. Hau batez ere garrantzitsua gertatzen da, deszentralizaturik dauden herrialdeetan eta herrialde federaletan.
                            

EBko Eskualdeen Lehiakortasun Adierazlea 2010 (Ing)

Lan honen helburu nagusia, NUTS2 mailako europar eskualdeen lehiakortasuna neurtzea da, adierazle konposatu bat garatuta. Eskualdeen lehiakortasuna neurtzea garrantzitsua da, ezin badugu lehiakortasuna neurtu, ezingo baitugu hobetu. Honenbestez, lehiakortasunaren kalifikazio kualitatibo batek, herrialde eta eskualde desberdinei, haien ahultasunak zeintzuk diren identifikatzen laguntzen die. Adierazle hau, eskualdeen lehiakortasuna neurtzen duen lehen adierazlea da, Europar Batasuneko herrialde guztiak kontutan hartzen dituena. Ezaugarri sozial zein ekonomikoak ditu kontutan, epe luzeko zein laburreko faktoreak barne.
                          

2050a birpentsatzen. %100 berriztagarriak diren energien ikuskera Europar Batasunean (Ing)

Dokumentu honek Europar Batasunak jarraitu beharreko bidea erakusten du, bere energia sistema %100ean berriztagarria izatera heldu dadin. Horretarako europar energia hornikuntza sistema eta CO₂ jaulkipenen efektuak aztertuko dira, eta aldi berean baita ikusiko da zer onura dakartzan ekonomiarentzat, ingurugiroarentzat eta gizartearentzat. Beste alde batetik, txosten honek ezarri beharreko politika desberdinen gomendioak egiten ditu, EBk energia berriztagarrien indarra ahalik eta ondoen aprobetxa dezan. Energia berriztagarriak, Europako energia politikaren ardatza izango dira XXI. mendean.

                                

Merkatu eta enplegu berdeak 2020. Euskal industriaren egitekoa ekonomia jasangarria lortzeko

Gaur egungo testuinguruan politikak bideratu eta programak azkartu behar ditu Euskadik, nazioarteko krisi ekonomikoa enplegua eta aberastasuna sortzeko aukera bihurtzeko, eta horrek herritarren bizi-kalitatearen hobekuntzan zuzenean eragin dezan. Ingurumenarekin lotuta dauden produktuen eta zerbitzuen gaur egungo munduko bolumenak eta 2020. urterako merkatu aurreikuspenek, hurrengo urteetan garatzeko ahalmen handia izango duen aukera zokoetako bat da planteatzen dute. Aurreikuspenen arabera, merkatu berde orokorra hirukoiztu egingo da hurrengo hamarkadan. Euskadik ekonomia berrian duen kokapenaren gakoa ekoizpen egitura aldatzeko gai izatea da, ingurumenaren hobekuntza orokorrarekin zerikusia duten salmentak haren sektore egituraren ehuneko garrantzitsua izan daitezen

                           

Berrikuntza politika eta Industria Barrutiak: kasuen azterketa (Es)

Lan honek, industria barrutien eta berrikuntza politiken arloak batzen ditu. Lehendabizi, eskema teoriko bat aurkezten zaigu eskualdeko politikak eta berrikuntza erlazionatzen dituzten kontzeptu garrantzitsuenak azalduz. Honen ostean, Emilia-Romagna (Italia) eta North Jutland-eko (Danimarka) kasu praktikoak deskribatuko zaizkigu xehetasunez, eskualdeko berrikuntza politikak islatzen dituzten adibide esanguratsuak direlako. Azkeneko zatian, gai honen inguruko proposamenak aurkeztuko zaizkigu eztabaida gai bezala, berrikuntzaren azterketa eta sustapenerako lagungarriak izan daitezkeenak klusterretan edo industria barrutietan.